Szlak Sanktuarii Maryjnych na Podlasiu.

Obecny kształt bazyliki katedralnej pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP jest wynikiem ciekawych dziejów historii tego obiektu, która dzięki swoim zawiłościom i wydawałoby się niesprzyjającym warunkom przyczyniła się do powstania dość nietypowego rozwiązania.

 W 1788 roku parafia białostocka liczyła 4058 osób. Z czasem jednak liczba katolickiej  społeczności Białegostoku wzrosła i w 1839 roku liczyła 8444 wiernych (wliczając również okoliczne wsie). Istniejący kościół okazał się więc za mały i konieczna była jego rozbudowa . Wówczas jednak nie uzyskano na to zgody od Generała- Gubernatora Wileńskiego.  Później gdy starano się zorganizować nową parafię wydarzenia związane z Powstaniem styczniowym definitywnie przekreśliły te plany. Dopiero staraniem proboszcza Wilhelma Szwarca po 1890roku  budowa nowego kościoła stała się realna. Początkowo całkiem poważnie rozważano usytuowanie kościoła na wzgórzu św. Rocha i aby zyskać przychylność władz carskich nadanie jemu wezwanie św. Mikołaja tak jak panujący wówczas car.  Niestety komisja budowlana zauważyła trudności z realizacją tak dużego obiektu w tym miejscu i ostatecznie gubernator nie wyraził zgody na jego realizację. Ostatecznie po wielu zabiegach i staraniach udało się zrealizować przedsięwzięcie spełniając warunek pozwalający jedynie na rozbudowę istniejącego kościoła.

Rozbudowa trwająca od 1900 do 1907roku była dość nietypowa. Do małego kościółka dobudowano wielką świątynię, ale w ten sposób spełniono warunek. . Katedra w stylu neogotyku wiślano-bałtyckiego, będąca repliką kościoła św. Floriana na Pradze w Warszawie, świadomie przywoływała motywy dawnej średniowiecznej architektury polskiej.

Autorem projektu był znany i doświadczony architekt Józef Pius Dziekoński, który bardzo  zaangażował się w budowę nowej świątyni. Architekt znany z upodobania do modnego wówczas neogotyku wyszedł poza ramy schematu tego typu realizacji tworząc niepowtarzalny zespół sakralny. Dzięki połączeniu obu kościołów powstała budowla, która obecnie wydaje się ciekawym rozwiązaniem architektonicznym. Sam architekt nie ograniczył się tylko do projektu kościoła ale uczestniczył też w realizowaniu wnętrz nowej świątyni. Jego dziełem był ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej oraz ambona.

Kolejne ołtarze i wyposażenie wnętrz powstały z czasem dzięki ofiarom wiernych, których hojność była niezwykła. 

Unikalne archiwalne zdjęcia kościoła oraz innych obiektów Białegostoku prezentujemy na stronie Archiwalne Podlasie 

Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia Ostrobramskiej.

Kult Matki Bożej Miłosierdzia rozpoczął się prawdopodobnie na Ziemi Białostockiej dopiero w XIX wieku. W Wilnie kult Matki Boskiej Ostrobramskiej w tym okresie był tłumiony. Dopiero w roku 1905, kiedy to ukaz tolerancyjny pozwolił na swobodniejsze wyznawanie wiary, wzmogły się praktyki pobożnościowe ku czci Matki Najświętszej. Wówczas także wyruszyły pielgrzymki z Białegostoku. Odzyskanie niepodległości przez Polskę i koronacja Obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej w 1927 r. przyczyniły się do jeszcze większego upowszechnienia czci do Matki Miłosierdzia.

Do Białegostoku kult Matki Bożej Miłosierdzia przeniósł Arcybiskup Metropolita Wileński Romuald Jałbrzykowski. W 1945 roku zapoczątkował on nowennę opieki Matki Boskiej Ostrobramskiej. Kolejni biskupi podtrzymali tą tradycję. Bp Henryk Gulbinowicz zorganizował w 1971 roku uroczystości 300-lecia kultu Matki Boskiej Ostrobramskiej, natomiast Bp Edward Kisiel z okazji 50-lecia koronacji Obrazu w Wilnie przygotował specjalną kaplicę w obecnej Bazylice, w której umieszczono wierną kopię Obrazu namalowaną w 1927 roku przez wileńską malarkę Łucję Bałzukiewicz. Poświęcenia Obrazu i kaplicy dokonał dnia 27 listopada 1977 roku kard. Karol Wojtyła, późniejszy Papież Jan Paweł II. Od tego czasu datuje się szczególny kult Matki Miłosierdzia w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Kościół ten przez długie lata pełnił rolę prokatedry dla tej części archidiecezji wileńskiej, która pozostawała w granicach Polski. Natomiast od roku 1992 jest już katedrą archidiecezji białostockiej, która w 1985 roku została podniesiona przez Ojca Świętego Jana Pawła II do godności bazyliki mniejszej.
Arcybiskup metropolita białostocki Edward Kisiel obrał Ostrobramską Matkę Miłosierdzia za patronkę arcybiskupstwa. On też wystąpił do Stolicy Apostolskiej z prośbą o koronację Wizerunku czczonego w katedrze. Następca arcybiskupa Edwarda, arcybiskup Stanisław Szymecki dokończył dzieło poprzednika. Po poświęceniu przez Jana Pawła II diademu dnia 12 marca 1996 roku, nastąpiła w Białymstoku na stopniach przed bazyliką uroczysta koronacja Wizerunku Matki. Stało się to w obecności 30 biskupów i ok. 100 tysięcy wiernych Miłosierdzia.

Juchnowiec Kościelny Parafia p.w. św. Trójcy, Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin.

 Historia
Początki parafii w Juchnowcu łączą się z fundacją Stanisława Włoszka, podskarbiego litewskiego z 12 XI 1547 r. On to zbudował pierwszy drewniany kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej, Najświętszej Maryi Panny i Wszystkich Świętych. W tym kościele znajdował się później obraz Matki Bożej, który od lat 1639-1640 zaczął doznawać wielkiej czci. Uznawano go za cudowny i garnęli się do niego wierni różnych stanów, składając bardzo wiele wot złotych i srebrnych. Budowę nowego murowanego kościoła rozpoczął w 1764 r. ks. proboszcz Jozafat Wołłosowicz, a kontynuował i dokończył ks. proboszcz Jan Daniszewski, kanonik inflancki. Świątynię w stylu barokowym wzniesiono w miejscu, gdzie stał drewniany kościół. W nowej świątyni cudowny obraz Matki Boskiej umieszczono w głównym ołtarzu nad tabernakulum. W 1906 r., za ks. proboszcza Antoniego Dalinkiewicza, dobudowano masywną wieżę.
W 1971 r. wykonano polichromię we wnętrzu kościoła, a w latach 1987-1997 przeprowadzono liczne prace remontowe. Ksiądz proboszcz Kazimierz Fiedorowicz wybudował w 1992 r. nową, murowaną plebanię, starą zaś z czasem zaadaptowano na dom pielgrzyma. Trzeba odnotować, że w 1997 r. kościół w Juchnowcu zaliczono do sanktuariów Archidiecezji Białostockiej, a słynący łaskami obraz MB Juchnowieckiej otrzymał tytuł Matki Bożej Królowej Rodzin.

 Informacje dotyczące historii pochodzą ze strony internetowej Archidiecezji Białostockiej.

Kościół p.w. Świętej Trójcy- ul. Królowej Rodzin 2. Wpisany został do rejestru zabytków pod nr: 210 z 20.10.1966r.

Na starym szlaku królewskim, wiodącym z Krakowa przez Warszawę, Tykocin i Knyszyn do Grodna i Wilna, znajduje się prastare Sanktuarium Maryjne z łaskami słynącym obrazem Matki Bożej Pocieszenia umieszczonym w głównym ołtarzu świątyni.
Jak głosi miejscowa legenda, obraz Matki Bożej pojawił się na grubej lipie, pod którą stała krypa przeznaczona do pojenia koni. Działo się to w miejscu, słabo zamieszkałym gdzie podróżni po przeprawie rzeki Narwi w Tykocinie i jej rozległych bagien, mogli w cieniu drzew puszczańskich, na niewielkim wzniesieniu odpocząć przed dalszą podróżą. Obraz trzykrotnie odnoszono do kościoła w Knyszynie i za każdym razem powracał. Na koniec powiedział: „Ja nie będę w Knyszynie, ja na wieki pozostanę w Krypnie”. Od tego miejsca i wydarzenia prawdopodobnie pochodzi nazwa miejscowości: najpierw „Krypka”, „Krypa”, a na początku XVI w – „Krypno”.

Obraz umieszczono w małej kaplicy, zbudowanej na miejscu objawienia ,  która przetrwała do 1625 r.

Po ufundowaniu przez Mikołaja II Radziwiłła w 1520 r. kościoła w Knyszynie, obecne Krypno Kościelne zostało nadane jako beneficjum kościoła knyszyńskiego. W połowie XVI w. istniała tu kaplica z plebanią i zabudowaniami gospodarczymi. Przebywał na stałe wikariusz knyszyński i odprawiał  nabożeństwa. W 1625 r. Katarzyna Zamojska z Ostrogskich, córka wojewody wołyńskiego – żona Tomasza Zamojskiego, podkanclerzego królewskiego – ufundowała drewnianą świątynię, która była kościołem filialnym parafii knyszyńskiej. Kościół ten wzniósł ks. Józef Szczyt-Zabielski przy pomocy majstra z Peńskich. Oprócz ołtarza głównego z cudownym obrazem posiadał dwa boczne ołtarze: św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Stanisława Kostki. Przy kościele tym istniał cmentarz grzebalny. Po 150 latach istnienia kościoła Ks. Antoni Wacław Betański – proboszcz knyszyński, późniejszy biskup przemyski, w latach 1765 -1777 zbudował nowy kościół drewniany, znacznie większy od poprzedniego. Przetrwał ponad 115 lat.

W latach 1881 – 1885, dzięki staraniom proboszcza knyszyńskiego ks. Adama Słonimskiego i za zezwoleniem cara Aleksandra III wzniesiono w Kry pnie obecny murowany kościół p.w. Narodzenia NMP. Projekt świątyni w tzw. stylu przejściowym  (połączenie motywów neoromańskich i neogotyckich) wykonał ceniony w tym czasie architekt Feliks Nowicki. W budowę znaczny wkład materialny wniosła Róża z Potockich Krasińska – Raczyńska, żona starosty knyszyńskiego (synowa poety Zygmunta Krasińskiego). Ołtarz główny przeniesiono prawdopodobnie ze starej świątyni w roku 1888 przez majstra Bartoszewicza Władysława (zapis na konstrukcji ołtarza odkryty w czasie renowacji 2007 – 2008 r.) W ołtarzu głównym umieszczono krypniański, słynący łaskami obraz Matki Bożej Pocieszenia.

Prace remontowe i porządkowe na większą skalę przeprowadzono w latach 30-tych XX w. gdy proboszczem był ks. Antoni Walentynowicz. Wybudował wtedy kaplicę za prezbiterium, kaplice Siedmiu Boleści Matki Najświętszej, kaplicę pogrzebową, ogrodził kamiennym murem plac kościelny. Przy bramie od strony plebanii wmurował fragment kamiennej płyty, która prawdopodobnie pochodzi z nieodnalezionego do tej pory sarkofagu z sercem króla Zygmunta Augusta. W czasie II wojny światowej sanktuarium było poważnie uszkodzone. Szkody zostały szybko naprawione.    W dniu 08 IX 1985 r., dokonano uroczystej koronacji obrazu Matki Bożej. Obrzędu tego dokonali: Prymas Polski kard. Józef Glemp, kard. Henryk Gulbinowicz i bp Edward Kisiel. W 1997 r. Abp Stanisław Szymecki podniósł kościół parafialny do godności kolegiaty, ustanawiając jednocześnie Kolegiacką Kapitułę Krypniańską

Adres:Krypno Kościelne 29
19-111 Krypno Kościelne Telefon: 85-716-90-11

 Informacje dotyczące historii pochodzą ze strony Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Krypnie

  Zabytkowy kościół parafialny p.w. Narodzenia NMP, z 2 poł. XIX, wpisany do rejestru pod nr: A-122 z 26.09.1988r.

Parafię erygował abp Stanisław Szymecki 23 XII 1998 r. Wydzielił ją z parafii Przemienienia Pańskiego w Wasilkowie. Pierwszym proboszczem mianował ks. Alfreda Butwiłowskiego.
Świątynią parafialną został kościół Matki Boskiej Bolesnej, zbudowany przez proboszcza wasilkowskiego ks. Wacława Rabczyńskiego w latach 1949-1950. W miejscu tym pierwotnie istniała kaplica unicka, zbudowana w pierwszej połowie XVIII w. przy źródełku, uznawanym za cudowne. Po Powstaniu Styczniowym kaplicę zamieniono na cerkiew prawosławną.
W 1950 r. bp Władysław Suszyński odbudowaną kaplicę poświęcił. Gromadziły się tu rzesze wiernych na uroczystości odpustowe w dziesiątą niedzielę po Wielkanocy i w niedzielę po 15 września.
W 1997 r. abp Stanisław Szymecki ustanowił w Świętej Wodzie rektorat, a w roku następnym parafię.
W jubileuszowym roku 2000 na wzgórzu obok kościoł Matki Boskiej Bolesnej zaczęto stawiać krzyże wotywne i dziś już w krajobraz tej miejscowości wpisana jest "Góra Krzyży". Organizator parafii, ks. A. Butwiłowski, odnowił kościół i pobudował też plebanię.

Adres:
Różanystok 16
16-200 Dąbrowa Białostocka

   Rys historyczny:

 Różanystok pierwotnie nazywał się Tabeńszczyzną albo Krzywymstokiem. Z nadania króla Zygmunta Augusta (przed 1572 r.) i króla Stefana Batorego z 1582 r. majętność ta prawdopodobnie należała do Scypionów del Campo razem z Harasimowiczami, Stockiem (Stocznem) i Grodziszczanami (Grodziskiem). Później właścicielem Krzywegostoku był Stanisław Tabieński, od którego nabył ją Kazimierz Tyszkiewicz, który testamentem z 24 IX 1652 r. przekazał ją swemu synowcowi (bratankowi) Szczęsnemu Tyszkiewiczowi. Tenże Szczęsny zamówił w 1652 r. u malarza w Grodnie obraz Matki Boskiej i umieścił go w swoim pokoju sypialnym. Gdy w 1658 r. (od 21 XI) zaczęły dziać przy tym obrazie rzeczy, które uznano za cudowne, przeniesiono go do innego pokoju w dworze.
Następnie Szczęsny Tyszkiewicz ze swoją małżonką Eufrozyną zbudowali drewniany kościół, do którego przeniesiono słynący łaskami obraz. Założono też w 1661 r. klasztor dominikanów, którzy odtąd mieli pieczę nad obrazem i coraz liczniej garnącymi się pielgrzymami. Wizerunek Matki Boskiej został poświęcony 21 XI 1662 r. w dniu Ofiarowania NMP przez kanclerza kurii biskupiej ks. Kazimierza Jana Wojsznarowicza.
Biskup wileński Aleksander Sapieha w 1668 r. zatwierdził kult obrazu Matki Boskiej Różanostockiej. W latach między 1658 i 1662 nastąpiła zmiana nazwy miejscowości na Różanystok.
W 1759 r. dominikanie rozpoczęli budowę murowanego kościoła na wzór jezuickiej świątyni w Grodnie. W 1785 r. kościół konsekrował sufragan wileński bp Tomasz Ignacy Zienkowicz. Nie był on wykończony. Nie zbudowano jeszcze kopuły oraz dwóch wież. Ukończyli natomiast w 1794 budowę murowanego klasztoru. Po ostatnim rozbiorze Polski Różanystok znalazł się w zaborze pruskim. Prusacy wkrótce zabrali dominikanom wieś Stock, która stanowiła uposażenie klasztoru. Zakonnicy podjęli więc starania o utworzenie w Różanymstoku parafii. Erygował ją w 1811 r. abp Stanisław Bohusz Siestrzencewicz, metropolita mohylewski. Odtąd dominikanie prowadzili też duszpasterstwo parafialne.
W 1846 r. władze carskie zamknęły klasztor dominikanów i opiekę nad świątynią i parafią przejęli księża diecezjalni. Dnia 15 IX 1866 r. rząd rosyjski zabrał kościół katolikom i zlikwidował parafię. Kościół razem z cudownym obrazem przekazano prawosławnym, którzy wnętrze świątyni dostosowali do potrzeb kultu w obrządku wschodnim.
W 1901 r. Różanystok przekazano mniszkom prawosławnym z Grodna. Za ich czasów najwięcej zrealizowano inwestycji, ale i dokonano największych dewastacji w kościele. Zburzono dwa boczne ołtarze, zniszczono organy i dzwony. W sierpniu 1915 r. mniszki uciekły z Różanegostoku przed nadciągającymi wojskami niemieckimi i zabrały ze sobą słynący łaskami obraz Matki Boskiej. W trakcie działań wojennych klasztor zamieniono na koszary, a kościół na magazyn.
Katolicy zaraz po wkroczeniu Niemców rozpoczęli starania o odzyskanie kościoła. Oddano im dopiero pod koniec okupacji. W listopadzie 1918 r. kościół został przekazany duchowieństwu katolickiemu. Na proboszcza odrodzonej parafii, biskup wileński Jerzy Matulewicz powołał ks. Witolda Sarosieka. W wyniku starań biskupa i proboszcza do Różanegostoku przybyli w listopadzie 1919 r. księża salezjanie. Odtąd opiekowali się oni parafią i rozwinęli szeroką działalność oświatową i wychowawczą. Oni też starali się o odzyskanie wywiezionego obrazu Matki Boskiej. Gdy się to nie udało zamówili nowy obraz na wzór poprzedniego.
W dniu 8 IX 1929 r. odbyło się uroczyste wprowadzenie do świątyni nowego obrazu Matki Bożej, namalowanego w warszawskim zakładzie Włodzimierza Tura. Kult Matki Boskiej Różanostockiej nadal był bardzo żywy.
Dnia 28 VI 1981 r. odbyła się koronacja słynącego łaskami obrazu Matki Boskiej Różanostockiej. Uroczystościom przewodniczyli: ks. kard. Franciszek Macharski, abp Henryk Gulbinowicz i bp Edward Kisiel. W 1988 r. Ojciec św. Jan Paweł II nadał kościołowi w Różanymstoku tytuł bazyliki.
Mimo iż w 1954 r. władze państwowe zlikwidowały gimnazjum salezjańskie oraz cały ich zakład, to jednak obecnie " w nowych warunkach" nadal prowadzą nie tylko parafię, ale i szeroką działalność wychowawczą i oświatową.

Materiały dotyczące historii pochodzą ze strony internetowej Archidiecezji Białostockiej

http://www.archibial.pl/parafie.php?par=61

Zespół klasztorny dominikanów i klasztoru prawosławnego składający się z poniższych obiektów wpisany jest do rejestru zabytków pod kolejnymi numerami :

Początki siedliska

W 1506 roku król Aleksander nadał Chreptowiczom o przydomku Litawor znaczny szmat Puszczy Perstuńskiej - w jej części zwanej Puszczą Krasny Bór (skąd też wzięła się nazwa tej wsi) lub Krasnoborską. Były to włości położone między rzekami Biebrzą, Nettą i Lebiedzianką, skolonizowane w ciągu XVI - XVII wieku przez ludność ruską i polską.

W 1790 roku Ewa Chreptowicz wniosła ten majątek w posagu Michałowi Brzostowskiemu, staroście mińskiemu, ojcu hrabiego Karola Brzostowskiego, reformatora gospodarczego, twórcy "Rzeczpospolitej Sztabińskiej". Chreptowicze wybrali Krasnybór (zwany wówczas Przekopem) na siedzibę swoich dóbr. Tu założyli folwark, wystawili dwór, wytyczyli trójkątny rynek, na którym odbywały się trzy razy do roku jarmarki.

Historia kościoła

Kościół Zwiastowania NMP był zbudowany jako cerkiew dla zakonu bazylianów prawdopodobnie w latach 1584- 1589 z inicjatywy Adama Litawora Chreptowicza, podkomorzego nowogródzkiego. Po przeniesieniu się bazylianów z Nowogródka, w Krasnymborze pozostała krótko żeńska gałąź tego zakonu. W 1661 roku Samuel Chreptowicz, chorąży starodubowski, na prośbę swej matki, Anny  Zofii z Kurzenickich, ufundował klasztor, który objęli bernardyni. Krótko przebywali, skoro ich miejsce w 1664 roku zajęli - sprowadzeni przez żonę Samuela, Konstancję Joannę z Dulskich – dominikanie z prowincji litewskiej, którzy przetrwali tu do 1824 roku. W 1825r budynki kościoła i klasztoru przejęła parafia. Zniszczony klasztor został rozebrany w okresie międzywojennym.

Budowla jest połączeniem renesansu z późnym gotykiem, występują też nawiązania do średniowiecznego budownictwa sakralnego ziem ruskich. Grube mury świadczą o obronnych funkcjach obiektu. Murowany obiekt o wymiarach: długość 21 m, szerokość 15 m i wieża wys. 30 m., zbudowany jest na planie krzyża greckiego zaokrąglonego na końcach w kształt trójliścia z wieżą od frontu. Wieża nakryta miedzianym hełmem, nadbudowana w 1913 roku, widoczna jest z odległych okolic. Wewnątrz najcenniejszym zabytkiem jest koronowany obraz olejny Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII wieku. Według legendy obraz nie daje się kopiować. W ołtarzu bocznym znajduje się rzeźba Jezusa Ukrzyżowanego z przełomu XVII i XVIII wieku.

Jest to najstarszy obiekt w rejonie suwalskim,będący zabytkiem klasy zerowej.

Zabytkowy  kościół parafialny p.w. Zwiastowania NMP,  wpisany do rejestru pod nr: 231 z 25.10.1966 oraz 40 z 24.05.1979. Poza kościołem w skład zespołu obiektów zabytkowych wchodzi cmentarz kościelny, nr rej.: j.w.

Wieś powstała w drugiej połowie XVIII w. Według wierzeń miejscowej ludności oraz osób odwiedzających wieś woda ze studzienki usytuowanej obok kapliczki ma uzdrawiającą moc, leczy m.in. choroby oczu.W XVIII wieku osiadł tu pustelnik - Wincenty Murawski - emerytowany wojskowy, który w 1770 r. na małej wysepce zbudował niewielką drewnianą kapliczkę. Dzięki pielgrzymce do Rzymu wyjednał u papieża Piusa VI aż cztery odpusty dla tutejszego kościoła i przywiózł istniejące do dziś obrazy: św. Anny, św. Jana Nepomucena i św. Tekli. Obiektem kultu jest słynący łaskami obraz Matki Boskiej Studzieniczańskiej - Matki Kościoła. Obraz, ukoronowany koronami papieskimi 17 września 1995 roku, został namalowany techniką olejną przez nieznanego artystę. Pochodzi z XVIII w. i jest wierną kopią wizerunku MB Częstochowskiej. Ponad 100 lat później – w 1872 roku – kaplicę  drewnianą zastąpiono murowaną. Twórcą jej był inżynier kanałowy Ludwik Jeziorkowski. Na 64 wbitych w podmokłą wyspę palach wzniesiono neoromańską kaplicę w kształcie rotundy. Pod koniec wieku wyspę połączono z lądem usypaną groblą. Obecnie grobla stanowi piękną aleję wysadzaną brzozami
Ścieżka od kapliczki i studzienki z leczniczą wodą wiedzie do drewnianego kościoła. Kamień węgielny pod jego budowę położono w 1847 roku. Kościół miał 3 ołtarze – główny św. Anny, boczne – św. Jana Nepomucena i św. Tekli. Wystrój wnętrza świątyni jest dziełem ludowych artystów.

informacje z www.turystyka.wrotapodlasia.pl

Zespół kościoła parafialnego, wpisany do rejestru pod nr : 77 z 15.03.1980r. W skład zespołu wchodzą:

- kościół p.w. MB Szkaplerznej, drewniany, wzniesiony w 1836r, przebudowany w 3 ćw. XIXw, nr rej.: 232 z 25.10.1966r.

- dzwonnica, drewn.

- kaplica Matki Boskiej

- cmentarz przykościelny (teren półwyspu)

Historia tego obiektu sięga czasów odległych. Miejsce to miało szczególne znaczenie w przeszłości dla losów Polski i Litwy. 22 grudnia Zygmunt I nadał pół mili kwadratowej ziemi nad rzeką Sejną dla kniazia Iwana Michałowicza Wiśniowieckiego. Jerzy Grodzieński - leśniczy przełomski w 1593 roku wszedł w posiadanie tych dóbr, a następnie 16 maja 1602 roku aktem fundacyjnym przekazał dobra sejneńskie Dominikanom z Wilna. W 1610 roku Dominikanie przystąpili do budowy kościoła Nawiedzenia NMP, który ukończono w 1619 roku w stylu późnego renesansu o założeniach obronnych. W czasie potopu szwedzkiego klasztor wraz z miasteczkiem został doszczętnie spalony przez Szwedów. Prace nad ukończeniem trwały do schyłku XVII wieku. Po rozbiorze Polski Sejny zostały zajęte przez wojska pruskie. Dominikanom skonfiskowano wszystkie dobra, zakonników zaś przeniesiono do Różanegostoku. W I połowie XIX wieku klasztor był wykorzystywany na cele oświatowe. Tu kształcił się Szymon Konarski - wielki patriota, stracony 27 lutego 1839 roku w Wilnie. W latach 1823 - 1919 mieściło się tutaj Seminarium Duchowe, które kształciło młodych kleryków dla diecezji sejneńskiej. W okresie międzywojennym w obiekcie tym miało swoją siedzibę Wyższe Klasyczne Gimnazjum Biskupie im. św. Kazimierza. Po II wojnie światowej w obiekcie poklasztornym mieściła się szkoła zawodowa, dom kultury, biblioteka miejska. W roku uroczystości koronacji Matki Boskiej Sejneńskiej celebrował prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński oraz Metropolita Krakowski - kardynał Karol Wojtyła - przyszły papież. W 1989 roku, po zmianach ustrojowych, klasztor przeszedł na własność kościoła. W chwili obecnej trwają w klasztorze prace remontowe, mające na celu przywrócenie obiektowi jego pierwotnego wyglądu.

źródło informacji

Sejneńskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami w Sejnach Powiat Sejneński, Gmina Sejny
16-500 Sejny, Plac św. Agaty6Email: muzeum@sejny.home.pl

Od 1610 kościół klasztorny w Sejnach był miejscem pielgrzymkowym i odpustowym. Szczególną czcią otaczano tutaj Maryję.Na początku XVII w. do klasztoru sprowadzono słynącą łaskami drewnianą figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem, którą początkowo opiekowali się dominikanie, a od XIX w. księża diecezjalni. Kult maryjny w Sejnach rozwijał się najsilniej w XVIII w. Osłabł w okresie międzywojennym w związku z marginalizacją znaczenia kościoła podominikańskiego oraz jego peryferyjnym i przygranicznym położeniem.

Odrodzenie sanktuarium w Sejnach nastąpiło w latach 70. XX wieku. Wpływ na to miały podniesienie kościoła parafialnego do rangi bazyliki mniejszej w 1973 oraz koronacja figury Matki Boskiej Sejneńskiej w 1975.

Zabytkowy zespół klasztorny dominikanów, nr rej.: 1 z 9.02.1979:

- kościół, ob. par. p.w. Nawiedzenia NMP, zbudowany w latach 1610-19, 1760, nr rej.: 40 z 19.03.1956

- klasztor, wzniesiony w latach 1619-1706, pocz. XIX, XX, nr rej.: 41 z 19.03.1956

- ogrodzenie z bramami, XVIII

Kościół zbudowany z czerwonej cegły w stylu neogotyckim, trójnawowy, z transeptem. W nawach bocznych witraże. W ołtarzu głównym XVII wieczny obraz Matki Boskiej Rajgrodzkiej - w opinii wiernych uznawany za cudowny. Parafia w Rajgrodzie erygowana została w 1519 r. przez Mikołaja Radziwiłła.

Zabytkowy  kościół parafialny  p.w. Narodzenia NMP, wybudowany w latach 1905-12, wpisany do rejestru pod nr.: A-395 z 11.08.1989r

 Parafia rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP istnieje w Hodyszewie od zakończenia I wojny światowej. Wcześniej z racji zamieszkania tych terenów przez ludność ruską wyznania prawosławnego pobudowano tu w 1562 roku drewnianą cerkiew. Po 1596 r. przekształcono ją w cerkiew unicką (greko- katolicką). W 1775r. rozebrano starą drewnianą cerkiew i wybudowano na jej miejscu kolejną, także drewnianą świątynię. Po zniesieniu unii w 1875r. ponownie przeszła ona w ręce wiernych prawosławnych. W tym samym roku położono kamień węgielny pod nową, murowaną już cerkiew, którą uroczyście poświęcił w 1881 arcybiskup prawosławny chełmińsko-warszawski Leontjew. Wkrótce wcześniejszą drewnianą cerkiew rozebrano. Wtedy to z części drewna wybudowani mniejszą cerkiew, którą następnie przeniesiono w 1932 r. do "Krynicy"(w jej wnętrzu znajduje się ocembrowane źródełko).

W okresie międzywojennym murowana cerkiew została rozebrana. W 1933 roku przystąpiono do budowy obecnego kościoła wg. Projektu Oskara Sosnowskiego (tego samego co jest autorem kościoła św. Rocha w Białymstoku). Niedokończona budowla została zniszczona podczas II wojny światowej. Prace budowlane kontynuowano do 1949 roku, a żelbetową kopułę wykonano w 1967 roku. Kościół ukończony został w 1975 roku. 

Historia kościoła i wsi Hodyszewo nierozerwalnie związane są z kultem Matki Bożej Królowej Podlasia. Według podań sama Najświętsza Pani miała wskazać miejsce powstania świątyni. Jak pisał przed II wojną światową ks. Antoni Roszkowski, cudowny obraz Matki Bożej pojawił się niespodziewanie na lipie. Lud spostrzegłszy obraz na drzewie, zabrał go i umieścił w kapliczce, w  Kiewłakach, lecz obraz znikł wkrótce i powtórnie ukazał się na tej samej lipie.

Znak odczytano jako wolę samej Pani i wkrótce w miejscu pojawienia się obrazu (zwanym dziś Krynicą) powstała pierwsza kapliczka. Obok miało wytrysnąć źródło, któremu wielu przypisuje lecznicze moce.

Od początku miejsce przyciągało pątników sławą uzdrowień i łask udzielanych przez Panią Podlasia, o czym świadczą zachowane do dnia dzisiejszego wota.

Cudowny obraz Matki Bożej Hodyszewskiej  na przestrzeni dziejów znajdował się w kolejnych budowanych w Hodyszewie świątyniach aż do 1875r., kiedy sanktuarium przejęli duchowni prawosławia. Wówczas Matka Boża Hodyszewska, której obraz umieszczony został w ikonostasie, była otoczona wielkim kultem wiernych prawosławnych. Równocześnie nie ustał kult za strony wiernych katolickich. Na początku I wojny światowej hodyszewski psałomszczyk (organista), uciekając z Hodyszewa, wziął ze sobą cudowny obraz wraz z wotami aż do guberni połtawskiej. Obraz odnalazł się po zakończeniu działań wojennych i w ramach rewindykacji rząd ZSRR zwrócił go stronie polskiej w roku 1926. Dwa lata później wizerunek Królowej Podlasia wrócił do Hodyszewa.

Badania historyczne wskazują, że obraz (130x105 cm) został namalowany (napisany, ale ma charakter ikony) na desce około 1630r. przez nieznanego artystę. Przedstawiona jest na nim Madonna z Dzieciątkiem w lewym ręku. Jezus pod lewym ramieniem trzyma księgę, prawą zaś rękę ma podniesioną w geście błogosławieństwa. Cały obraz cechuje wiele elementów charakterystycznych dla wschodnich ikon (elementy ikonograficzne).

W roku 1976 ksiądz biskup Mikołaj Sasinowski przekazuje sanktuarium pod opiekę Księżom Pallotynom, którzy są kustoszami Cudownego Wizerunku Maryi do dnia dzisiejszego. 31 sierpnia 1980 roku ksiądz arcybiskup metropolita krakowski Franciszek kardynał Macharski dokonał koronacji obrazu Matki Bożej Hodyszewskiej Królowej Podlasia, a całą diecezję łomżyńską zawierzono Jej opiece. 

Zabytkowy kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP, wzniesiony w latach (1933- 1975) wpisany jest do rejestru zabytków pod nr: 392 z 6.06.1989r

 Pierwszą świątynię w Ostrożanach pw. Narodzenia NMP św. Apostołów Piotra i Pawła oraz św. Marcina ufundowali w 1450 roku właściciele tych ziem - Bartłomiej i Dadźbóg Ostrożańscy.
Miejscowa tradycja podaje, że pierwsza świątynia została wzniesiona na miejscu, gdzie obu braciom objawiła się Matka Boża. Dokumentem erekcyjnym z 8 stycznia 1451 r. ks. Andrzej z Płońska, biskup łucki, erygował parafię ostrożańską i wyznaczył jej terytorium wydzielone z parafii Perlejewo.
W latach 1756 - 1758 w miejscu starej świątyni powstaje nowy drewniany kościół, a w ołtarzu głównym został umieszczony Cudowny Obraz Matki Bożej. Ok. 1780 r ufundowano również ambonę w kształcie łodzi wykonaną w Pułtusku.

Ponadto na cmentarzu przykościelnym znajduje się murowana, dwukondygnacyjna, klasycystyczna dzwonnica, która została zbudowana w 1816 rok. W ogrodzie parafialnym stoi murowana plebania z 1921 .

 Kościół ostrożański jest zaliczany w  diecezji do sanktuariów maryjnych na prawie diecezjalnym. Prawie od czterech wieków niezwykłą czcią cieszy się tutaj łaskami słynący Obraz Matki Bożej Ostrożańskiej (z ok. 1600). Przypuszczalnie został on ufundowany przez kasztelana podlaskiego Aleksandra Radziszewskiego. Pierwsza pisana wzmianka o tym wizerunku pochodzi z 1666 r. Obraz ten zasłynął jako cudowny, dzięki licznym łaskom jakich doznawali modlący się pielgrzymi. W 1710 r. miało miejsce cudowne ocalenie parafii ostrożańskiej przed epidemią.

Informacje o historii kościoła pochodzą z opracowania ks.Zbigniewa Rostkowskiego zamieszczonego na stronie internetowej Diecezji Drohiczyńskiej 

We wsi o zabytkowym rozplanowaniu przestrzennym, XV-XVIII, nr rej.: 587 z 23.03.1988r. znajdują się następujące obiekty zabytkowe:

- kościół parafialny p.w. Narodzenia NMP, drewniany, wzniesiony w 1758r , nr rej.: A-42 z 18.11.1966r. Wnętrze o barokowym i klasycystycznym wystroju.

- dzwonnica, z 1816r, nr rej.: j.w

- park dworski, XVIII-XIX, nr rej.: 655 z 29.12.1987

Kościół pod wezwaniem Zwiastowania NMP istniał tu już w 1470 roku. Za czasów Jana Wodyńskiego (zm. 1616), wojewody podlaskiego (1613-1616), który był gorącym zwolennikiem kalwinizmu, kościół w Miedznej został zamieniony na zbór protestancki. Po czterdziestu latach został ponownie oddany katolikom.

Kolejny drewniany kościół pw. Zwiastowania NMP oraz św. Stanisława Biskupa i Męczennika konsekrowano 8 maja 1670 roku. W 1765 roku uroczyście umieszczono w głównym ołtarzu cudowny obraz Matki Bożej Miedzeńskiej, który został przypadkowo znaleziony zimą 1726.

Kościół Konstancji Butlerowej spłonął w czasie wielkiego pożaru miasta w dniu 21 czerwca 1802 roku. W 1803 powstał tymczasowy kościół na podmurówce z cegieł. W ramach represji po Powstaniu Styczniowym w 1865 roku parafia miedzeńska została ograbiona z beneficjum kościelnego. Natomiast w 1869 roku miejscowość została pozbawiona praw miejskich.

Obecny kościół parafialny pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny wzniosła Ludwika z Kuczyńskich hr. Ostrowska w latach 1887-1889 w stylu neogotyckim wg projektu arch. Kazimierza Zajączkowskiego, głównego budowniczego powiatu węgrowskiego.

W kościele miedzeńskim, który jest diecezjalnym sanktuarium maryjnym, znajduje się łaskami słynący obraz Matki Bożej Pocieszenia. Najstarsze pisane wzmianki, które pochodzą z 1729 roku, dotyczą wydarzeń z przełomu 1726 i 1727 roku. W styczniu 1727 r. Hiacenty (Jacek) Pazio wiedziony "cudowną jasnością" odkrył nad belką stropową w lepiance młynarza Macieja Zastrużnego, znajdującej się w pobliżu grobli w Miedznie, wizerunek Najświętszej Maryi Panny. Miejsce objawienia upamiętniono stojącą do dziś barokową kaplicą. Liczba niezwykłych zjawisk w latach 1727-1728 była tak poważna, że w następnym roku ks. Stefan Bogusław Rupniewski (1671-1731), biskup łucki (1721-1731) powołał w celu ich zbadania specjalną kościelną komisję. W 1730 roku dozwolił, aby Cudowny Wizerunek wystawiono do kultu publicznego i oddawano mu należną cześć.  Historia cudownego obrazu Najświętszej Marii Panny opisana jest na stronie Parafii

Zespół kościoła wpisany do rejestru zabytków pod nr. A-365 z 28.12.1984r 

Mokobody, kościół par. św. Jadwigi - Sanktuarium Maryjne

Pierwszy kościół jeszcze drewniany powstał w 1513 r, kiedy to utworzono w Mokobodach parafię. Następna świątynia również drewniana, ale znacznie obszerniejsza powstała w roku 1766 i służyła wiernym do roku 1792, kiedy to spłonęła w od uderzenia pioruna.

Obecny kościół parafialny, to dzieło jednego z najwybitniejszych polskich architektów czasów w których powstawał, czyli Jakuba Kubickiego. Historia jego powstania wiąże się ściśle z nigdy niezrealizowaną ideą budowy świątyni Opatrzności, jako votum za Konstytucje 3 Maja. Zwycięzcą królewskiego konkursu na świątynię, która miała powstać w Warszawie był właśnie Jakub Kubicki. Kiedy okazało się że nie ma ona szans na powstanie, Ossoliński sprowadził go do Mokobód i powierzył budowę kościoła, w którym zostały wykorzystane projekty konkursowe. Powstał znakomity projekt, a miejscowość zyskała obiekt, cytowany dzisiaj w podręcznikach historii architektury. Budowę kościoła ukończono w 1819 r, a  konsekrowany został w 1837 r. Prace wykończeniowe trwały jeszcze w drugiej połowie XIX wieku.

Działania I i II wojny światowej na szczęście nie wyrządziły większych szkód. Poważniejsze zmiany zaszły za to zupełnie współcześnie. W latach 60 - tych XX wieku powstały nowe polichromie, a w roku 1979 wymieniono drewnianą podłogę na posadzkę z marmuru. ( Niestety na Podlasiu zniknęło bezpowrotnie wiele już historycznych, drewnianych posadzek z kościołów. Szkoda ! )
Na wyposażeniu  kościoła znajduje się wiele cennych obiektów, do których zalicza się miedzy innymi obraz Matki Bożej Budzieszyńskiej z XVII w.( Odległy o dwa kilometry Budzieszyn to siedziba pierwszej parafii, do której należały Mokobody, datowanej na 1458 r). W kościele przechowywana jest również pierwotna makieta-projekt wykonana przez Jakuba Kubickiego.

Zespół kościoła wpisany do rejestru zabytków pod nr. A-64/342

Historia kościoła i sanktuarium - strona internetowa Urzędu Gminy Mokobody

Leśna Podlaska

Zabytkowe sanktuarium na zdjeciu archiwalnym ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Siedlcach

Zespół klasztorny paulinów, nr rej.: A/135 z 18.10.1956 i z 16.12.1966:

- kościół p.w. śś. Piotra i Pawła, 1731-52, 1 poł. XX

- kaplica NMP, k. XVII, XVIII

- klasztor, XVIII, XIX, 1901

- ogrodzenie z bramami, XVIII, pocz. XX

- ogród, XVIII - XX

Zabytkowy  zespół szkolny, przy zespole klasztornym paulinów, XIX/XX, nr rej.: A/135 z 15.03.1995:

- szkoła

- internat „duży”

- internat „mały”

- szkoła ćwiczeń

- elektrownia

- Dom Ksieni, drewniany

- ogród

Kodeń - Bazylika pw. św. Anny

Zabytkowy kościół parafialny p.w. św. Anny, 1 poł. XVII, 1709, nr rej.: A/54 z 8.08.1956 i z 18.11.1966

- cmentarz przykościelny, nr rej.: j.w.

Ten renesansowy kościół parafialny pw. św. Anny, wybudowany w latach 1629 - 1635, staraniem fundacji Mikołaja Sapiehy, a  rozbudowany w XVIII w. z niezwykle bogatą dekoracją sztukateryjną, jest jednym z najbardziej znanych sanktuariów maryjnych w Polsce. Wszystko to za sprawą cudownego w sensie religijnym, ale i pięknego obrazu przedstawiającego Maryję w królewskiej szacie, trzymającą na lewym ręku Dzieciątko, w prawej zaś berło symbol władzy królewskiej. Historia samego obrazu zwanego niegdyś obrazem Matki Bożej Gregoriańskiej, który niegdyś wisiał w kaplicy papieskiej, a następnie trafił na Podlasie posłużyła Zofii Szczuckiej Kossak do napisania powieści historycznej "Błogosławiona wina"

Historia Sanktuarium - oraz obrazu Matki Bożej Kodeńskiej

Pierwszy kościół pw. św. Anny wzniesiono w Kodniu w połowie XVI wieku. Był to obiekt drewniany, który spłonął  w 1680 r. W latach 1624 - 1646 wybudowano nową, murowaną świątynię pod tym samym wezwaniem.

Istnieje kilka wersji historii pochodzenia obrazu. Jedna z nich, ta najczęściej przytaczana, mówi że, fundator nowego kościoła książę Mikołaj  Pius Sapieha zwany Pobożnym, w wieku ok. 50 lat został częściowo sparaliżowany. Niektóre źródła  podają jako przyczynę paraliżu chorobę pochodzenia tropikalnego, inne niewielki wylew krwi do mózgu. Zbiegło się to również z budową świątyni, która została przerwana. Po paru miesiącach, a był to rok 1630, książę został namówiony przez żonę na pielgrzymkę do Rzymu. Po dwóch miesiącach wyprawa dotarła do celu, gdzie  Sapiehę przyjął papież Urban VIII. W trakcie audiencji  otrzymał On zaproszenie na Mszę św. do prywatnej kaplicy, gdzie w ołtarzu umieszczony był obraz Matki Bożej Gregoriańskiej, który dzisiaj oglądamy w kodeńskiej świątyni. Jak tradycja głosi w czasie Mszy św. odprawianej przez Urbana VIII, książę Sapieha doznał cudownego uzdrowienia. Dziękując Matce Bożej, postanowił za wszelką cenę zabrać ze sobą do Kodnia papieski obraz. Jednak  poproszony o to Ojciec Święty nie wyraził zgody i wówczas Mikołaj Sapieha, przekupuje zakrystiana papieskiego. Obiecuje mu 500 złotych dukatów, a ten w nocy wykrada obraz z kaplicy, za co otrzymuje wynagrodzenie zgodnie z umową. Książę jeszcze tej samej nocy ucieka z obrazem z Rzymu, spodziewając się pościgu. Niestety sprawca kradzieży ponosi karę. Papież nakłada na niego klątwę kościelną (zakaz wstępu do świątyni, zakaz uczestniczenia we Mszy św. oraz zakaz przystępowania do spowiedzi i Komunii św.). Mimo ogłoszenia kary Sapieha wraca do kraju z obrazem. Kodeń, wówczas ośmiotysięczne miasteczko wita podróżnych bardzo hucznie. Wizerunek Matki Bożej Gregoriańskiej zostaje uroczyście wprowadzony do kaplicy zamkowej 15 września 1631 roku. Obecna Bazylika była jeszcze w trakcie budowy, która trwa do roku 1686.

Po zakończeniu prac wykończeniowych obraz Matki Bożej przeniesiony zostaje do nowego kościoła i umieszczony w głównym ołtarzu. Sapieha jako osoba wyklęta, nie mógł wejść do tej świątyni, więc prywatnie wchodził do pomieszczeń nad zakrystią i modlił sie spoglądając przez małe okienko na obraz. Do rozwiązaniu problemu klatwy papieskiej  przyczyniła się dyskusja sejmowa, w której uczestniczył Mikołaj Sapieha, a dotyczyła ona zgody na zawarcie małżeństwa przez króla Władysława IV z protestantką (Elżbietą Neiburską), co według niektórych groziło Polsce zalewem protestantyzmu. Książę Sapieha jako jeden z oponentów, groził również zerwaniem sejmu. W roku 1635 zostaje podpisany rozejm ze Szwecją i  otwiera się  era pokojowych rządów Władysława IV Wazy. W międzynarodowej polityce Rzeczpospolitej , król zawarł tzw. "pakt familijny" z Habsburgami (1637r) którego przypieczętowaniem był jego ślub z arcyksiężniczką Cecylią Renatą. Wówczas to również pojawia się "dobry znak' dla niedawnego złodzieja papieskiej własności. Nuncjusz Papieski w Polsce – Visconti postanawia pomóc księciu. Pisze list do Urbana VIII, opisując niedopuszczenie do zawarcia protestanckiego małżeństwa króla, prosząc jednocześnie o darowanie kary i pozostawienie obrazu Matki Bożej w Kodniu. Papież przychylił się do prośby, zdjął karę kościelną i obraz po wsze czasy darował Sapiehom i miastu. Zażądał tylko, żeby polski magnat w ramach pokuty odbył pielgrzymkę do Rzymu. Książę podejmuje decyzję o przebyciu całej trasy pieszo ( 2300 km ). W Rzymie został znów przyjęty przez Urbana VIII i po pojednaniu obdarowany wieloma relikwiami różnych Świętych. Według kronik przywiózł ze sobą do Kodnia około 100 relikwi, które znalazły się w Bazylice. Niestety zmienne koleje losu sprawiły, iż część z nich zaginęła, ale około 60 ocalało i są umieszczone  obecnie w bocznym ołtarzu. Przepadła również cała dokumentacja i dlatego nie możemy ich dzisiaj zidentyfikować. Zachował się tylko dokument potwierdzający autentyczność czaszki św. Feliksa ( papieża i męczennika).

W roku 1723 Obraz Matki Bożej zostaje koronowany koronami papieskimi.

Kolejna gwałtowna zmiana historii następuje po upadku powstania Styczniowego w 1864 r. Władze carskie pozbawiają Kodeń praw miejskich oraz likwidują parafię rzymsko-katolicką oraz parafię unicką św. Michała Archanioła. Całe wyposażenie świątyni zostaje rozparcelowane po innych kościołach, a cudowny obraz wywieziony do klasztoru jasnogórskiego, gdzie będzie przebywał 52 lata.
Opuszczony obiekt staje się  w 1875 r cerkwią prawosławną i jest nią aż do roku 1917, kiedy to ponownie wraca do kościoła rzymsko-katolickiego. 
W roku 1927  ks. bp Przeździecki, ordynariusz siedlecki sprowadził do Kodnia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, którzy przystąpili do remontu bazyliki. Z dawnego wyposażenia udało im się odzyskać ołtarz główny, wywieziony do Opinogóry.
3 września 1927 roku cudowny obraz Matki Bożej szczęśliwie wrócił do Kodnia.

W tekście wykorzystano m.innymi informacje dostępne na stronie internetowej sanktuarium Matki Bożej Kodeńskiej (www.koden.com.pl) oraz inne źródła historyczne.

Kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP został wzniesiony w 1935 r.w . Zabytkowa dzwonnica z końca XVIII w. jest pozostałością po dawnym zespole cerkwi unickiej przeebudowanej pod koniec XIX w. Kościół nosi miano sanktuarium, gdyż znajduje się tu cudowny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem na rękach – ikona bizantyjska malowana temperą na desce palisandrowej. Kult Matki Bożej Kolembrodzkiej sięga XVII w. Według legendy, w 1679 r. król Jan III Sobieski polując w tutejszych borach, nazbyt oddalił się od swojego rycerstwa i zabłądził w kniei. Modląc się gorąco do Matki Najświętszej, ujrzał w zaroślach jasną postać, a w niej rozpoznał sama Maryję. To ona wskazała mu drogę powrotną, chroniąc od śmierci z wyczerpania i od dzikich zwierząt. W nocy, którą spędził w pobliskich Łomazach, królowi przyśniła się Matka Boża mówiąca, aby w miejscu objawienia zbudował kościół. Zgodnie z jej wolą, Jan III Sobieski wzniósł i uposażył świątynię w Kolembrodach, a do głównego ołtarza ofiarował swój obozowy obraz, przed którym modlił się w czasie wyprawy wiedeńskiej. Na pamiątkę cudownych wydarzeń wieś powstałą wokół kościoła nazywano początkowo „Królewskie Brody”, „Królów Brody” lub „Królów Bród”. Jakieś dwieście lat później przed obliczem Matki Bożej modlili się prześladowani unici, którzy gromadzili się w pobliskich lasach na tajnych rekolekcjach (misjach). Rokrocznie w drugą niedzielę lipca w lesie „Sumierz” odbywają się uroczystości religijne. Ciekawą formą zapoznania się z historią miejscowości jest spacer „Ścieżką dydaktyczną przyrodniczo-historyczną Kolembród”.

Informacje pochodzą ze strony Radzyńska Kraina szczęśliwości.

Zabytkowy kościół parafialny p.w. Nawiedzenia NMP, drewniany, wzniesiony w 1931, nr rej.: A/224 z 24.05.1993

- dzwonnica, drewniana z, XVIII, nr rej.: j.w.

Historia Sanktuarium Maryjnego w Kolembrodach

Zespół klasztorny O.O. Karmelitów Trzewiczkowych pochodzący z połowy XVII wieku to niezwykle interesujący obiekt gminy Adamów. W 1645 roku władze kościelne podjęły decyzję o erekcji konwentu O.O. Karmelitów w Woli Gułowskiej, choć fundacje na jego budowę miały miejsce już w 1633 roku oraz w latach następnych i pochodziły od Ludwika, Stanisława i Mikołaja Krasińskich. Wśród możnych fundatorów klasztoru z II połowy XVII i początku XVIII wieku należy wymienić: Eufrozynę Firlejową, kasztelanową lubelską, Mikołaja Firleja oraz Michała Krasowskiego. Dzisiaj zespół klasztorny znany jest jako sanktuarium maryjne, przechowujące średniowieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, ukoronowany w imieniu papieża Jana Pawła II przez prymasa Polski Józefa Glempa w 1982 roku. W Woli Gułowskiej dzierżawił niewielki folwark w II połowie XIX wieku Józef Sienkiewicz, ojciec naszego wielkiego pisarza. Tu w roku 1873 zmarła Stefania z Cieciszowskich - matka Henryka Sienkiewicza, która została pochowana na cmentarzu w niedalekiej Okrzei.

Zespół klasztorny karmelitów trzewiczkowych, 2 poł. XVII-XIX w wpisany jest do rejestru zabytków pod nr.: A/578 z 17.02.1972:
- kościół p.w. Nawiedzenia NMP
- klasztor
- dzwonnica
- kostnica
- cmentarz przykościelny
- ogrodzenie z bramą

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Bolesnej jako trzeci w kolejności klasztor Zgromadzenia Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia NMP, ufundowany został na terenie parafii Wilga przez Jana Lasockiego, cześnika łukowskiego, w 1699 r. Ojciec Założyciel Stanisław Papczyński ofiarował dla tego domu obraz Matki Bożej przywieziony do Goźlina z domu rodzinnego w Podegrodziu k. Starego Sącza. Przy tym wizerunku miał – według tradycji – przyjść na świat. Obraz zasłynął później licznymi łaskami i do dziś jest czczony przez okolicznych wiernych. Obecny, drewniany kościół parafialny, zbudowany został w 1776 r. po pożarze pierwotnych budowli, który miał miejsce kilka lat wcześniej. Nowy kościół charakteryzuje się znacznie bogatszą nawiązującą do baroku formą.. Wnętrze jest również barokowe, to znaczy pełne przepychu. Nie ma jednak wspaniałych murowanych, czy choćby drewnianych ołtarzy, a jedynie malowane na płótnie naklejonym na deski, albo wręcz na drewnianych ścianach. Tylko na to mógł sobie pozwolić ubogi zakon, ale to właśnie dzisiaj jest największym skarbem świątyni. Autorem tych iluzjonistycznych malowideł był ojciec Jan Niezabitowski, miejscowy zakonnik.

 Klasztor goźliński dotknięty został po powstaniu styczniowym ukazem carskim i zamknięty. Marianie powrócili tam po 102. latach w 1966 r., a cztery lata później otwarto na nowo kanonicznie dom zakonny.

Zespół klasztorny marianów, 1776, XIX w wpisany jest do rejestru zabytków pod nr: 20/88 z 23.10.1957. W jego skład wchodzą:
- kościół p.w. MB Bolesnej, drewn.
- klasztor, ob. plebania