Kościół parafialny pw. NMP Królowej Polski (SUPRAŚL)

Obecny kościół parafialny pw. NMP Królowej Polski pierwotnie był zborem ewangelicko- augsburskim zbudowanym dla supraskich ewangelików. Zorganizowana w 1832 roku w Białymstoku parafia ewangelicko- augsburska obejmowała swoim zasięgiem Supraśl i Choroszcz. Już w 1833 roku ewangelicy wykorzystywali byłą unicką kaplice p.w. Św. Jana Ewangelisty, znajdującej się w Pałacu Opatów (będącego wówczas rezydencją fabrykanta Fryderyka Wilhelma Zacherta). W 1885 roku wyświęcono w Supraślu nową świątynię p.w. Zmartwychwstania Pańskiego. W powstanie neogotyckiej świątyni szczególnie zasłużyli się: Baron Imperium Rosyjskiego W.F. Zachert, który podarował plac pod jej budowę; Melchior Grüber cesarski radca dworu (ofiarował 10 000 rubli); a także suprascy fabrykanci: Johann Jansen, Alfons Alt oraz żona A. Buchholza Adela z domu Scheibler.

Wraz z wybuchem I wojny światowej zmieniło się położenie ewangelików, traktowanych przez władze rosyjskie jako potencjalnych dywersantów. Poborowych mężczyzn zmobilizowano do carskiej armii a pozostałe osoby postanowiono wysiedlić. Wówczas ucierpiała też kircha którą ograbiono z dwóch dzwonów. W okresie międzywojennym wróciło życie w parafii ewangelickiej. W 1928 roku przeprowadzono remont kościoła i przystąpiono do budowy domu parafialnego, którego jednak nie ukończono. W 1939 roku  na mocy postanowienia między sowietami i hitlerowcami, przeprowadzono ewakuacje supraskich Niemców, w większości ewangelików do III Rzeszy. W czasie przebywania Rosjan w Supraślu (lata 1939- 1941) świątynia p.w. Zmartwychwstania Pańskiego została zdewastowana i zamieniona na kino-teatr „Krasnyj Ugołok”. Sowieci usunęli ze świątyni symbole religijne. Z iglicy zboru znikł krzyż, którego miejsce zajęła czerwona gwiazda. Zniszczono również zegar odmierzający supraślanom tzw. „czas miejski”.

Po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej do Supraśla w 1944 zbór p.w. Zmartwychwstania Pańskiego był magazynem broni i amunicji.

W latach 1945-1968 Kościół poewangelicki służył kolejno jako magazyn ziół, materiałów budowlanych, nawozów sztucznych. Niewłaściwe użytkowanie i brak nadzoru doprowadziły do zawalenia dachu budynku.

Później podejmowano różne decyzje co do dalszych losów zniszczonego obiektu. Najpierw w 1966 miał on być przebudowany na halę gimnastyczno- sportową, później próbowano nadać mu charakteru sali koncertowo-wystawienniczej, był też pomysł rozebrania całości pozostawiając jedynie wieżę jako punkt widokowy. Ostatecznie kościół został uratowany dzięki mieszkańcom i w 1980 roku przystąpiono do jego remontu. Po nieukończonym remoncie kościół wraz z cmentarzem zostaje przekazany (sprzedany za 25 tyś DM) przez konsystorza Ewangelicko- Augsburskiego Kurii Biskupiej w Białymstoku. W 1990 roku przystąpiono do generalnego remontu i w 2005 erygowano parafię p. w. NMP Królowej Polski.

Informacje zaczerpnięto z kalendarium Kościoła pw. MBKP opracowanego przez Collegium Suprasliense

Wpisany do rejestru zabytków pod nr :  520 z 1.03.1982