Zabytkowy zespół dworski (Łumbie)
Łumbie
Zabytkowy zespół dworski, z końca XIX wieku :
- dwór, nr rej.: 323 z 22.02.1983 Dawniej szkoła. Obecnie wyremontowany pod nadzorem Konserwatorskim Gościniec Dwór Łumbie.
- park, nr rej.: 604 z 12.11.1988
- zagroda nr 1, pocz. XX, nr rej.: 186 z 31.07.1981:
- dom, drewn.
- chlew, drewn.
- stodoła, drewn.
- spichrz, drewn.
Krótka historia dworu Łumbie i okolicy.
Najstarszy zapis o wsi Łumbie znajduje się w aktach parafii Sejny, zachowanych od 1684 roku. W XVIII wieku wraz z Otkieńszczyzną i Sztabinkami dostała sie cześnikowi Owruckiemu Narzymskiemu (1784). Niedługi czas należała do Heleny z Massalskich księżny de Ligny. Około 1786 roku folwark Łumbie wraz z wsiami: Łumbie, Gryszkańce i Staszkuny nabył Maciej Tadeusz Eysymont, właściciel Krasnogrudy, gubernator Sczerbski, od 1789 roku wice administrator ekonomii Grodzieńskiej, a pod koniec życia-stolnik grodzieński. Był on ożeniony z Wiktorią z Wołowieckich, więc na jej cześć dał Łumbiom nową nazwę – WIKTORYNO. Jednak nowa nazwa nie przyjęła się i pozostały Łumbie. Po śmierci ojca administratorem majątku pozostał Antoni Eysmont, który w 1806 roku ożenił sie z Julią Mejer, córką Karola i Elżbiety z Szymanowskich z niedalekich Hołn. Chociaż Antoni Eyeymont zmarł szybko (w 1812 roku), prawny podział jego majątku po Macieju Tadeuszu nastąpił dopiero w 1832 roku. Część dóbr z folwarku Łumbie i kilkoma wsiami oddano wcześniej jego córce Petroneli, która wyszła za mąż za Jana Józefa Paszkiewicza(zamieszkałego w Augustowie i pełniącego urząd poborcy Kasy Obwodowej). W 1829 roku Petronela po urodzeniu córki Bronisławy zmarła. Owdowiały mąż pojął rok później jej siostrę, czyli swa szwagierkę. W Łumbiach gospodarzyli na ogół dzierżawcy: w latach trzydziestych Józef i Piotr Jaźwińscy, po 1839 roku jakiś czas zajmował się nimi generał Alojzy Eysymont zm. 1849), w latach pięćdziesiątych i na początku sześćdziesiątych - Franciszek Maciukiewicz późniejszy nabywca Grudziewszczyzny.