Synagoga z 1764r, obecnie Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego (Włodawa)

Wielka Synagoga (hebr. Bet ha-kneset) wzniesiona została w latach 1764-1774, w miejscu pierwotnie drewnianej, ze środków finansowych gminy oraz częściowo z funduszy rodziny Czartoryskich, ówczesnych właścicieli Włodawy. Wymurowana w stylu późnego baroku, pierwotnie jednokondygnacyjna na rzucie prostokąta, w części środkowej podpiwniczona. W II połowie XIX w. częściowo przekształcona, przez dobudowanie nad przedsionkiem drugiej kondygnacji oraz dwóch narożnych alkierzy. Układ architektoniczny, choć typowy dla poszczególnych obiektów synagogalnych, zbliżony do fasad pałacowych. Po obu jej stronach usytuowano parterowe babińce, zwieńczone grzebieniastą attyką. Nad przedsionkiem położony trzeci babiniec, do którego przylegają narożne alkierze podtrzymywane arkadami. Wnętrze sali modlitw zwieńczone jest dziewięciopolowym sklepieniem kolebkowo-krzyżowym, wspartym na czterech stylizowanych jońskich kolumnach, między którymi stała niegdyś bima.(podwyższenie z pulpitem do czytania Tory). Jedynym zachowanym wyposażeniem sali modlitw jest neobarokowy aron ha-kodesz (szafa ołtarzowa) z 1936 r. wykonany w stiuku i polichromowany. Pierwotnie drewniane wyposażenie spłonęło, bowiem podczas pożaru w czasie I wojny światowej. Gruntownie odrestaurowane po 1920r., kiedy to została wykonana na nowo cała wewnętrzna stolarka. Część ołtarza flankowana dwoma pilastrami przyściennymi, której dekoracje stanowią pięcioramienne świeczniki i wić roślinna. W środku szafa na Torę, żelazną kratą zamykająca pomieszczenia na rodały. W szczycie nad nią dwa gryfy w roli cheburów adorujące symboliczne tablice przymierza w formie dwóch świetlików okiennych. Poniżej wizerunek menory, a nad nim tekst: „Skłonię się ku świętemu przybytkowi Twemu, w bojaźni przed Tobą (psalm 5,8). Dekoracyjne elementy aron ha-kodesz korespondują z treściami płaskorzeźb w medalionach na sklepieniach. Przedstawiają one popularne w żydowskiej mistyce i sztuce zwierzęta o szerokiej symbolice religijnej.

W okresie okupacji w latach 1939-1944 budynek pełnił rolę niemieckiego magazynu wojskowego. Zupełnemu zniszczeniu uległo wówczas całe wewnętrzne wyposażenie. Po wyzwoleniu użytkowany był również jako magazyn miejscowej spółdzielni. Dopiero w latach sześćdziesiątych miasto podjęło pierwsze prace konserwatorskie, przeznaczając budynek na potrzeby miejscowego muzeum

Informacje pochodzą ze strony Muzeum..

Godziny zwiedzania , ceny biletów i inne informacje na stronie Muzeum Pojezierza Łęczyco- Włodawskiego

Synagoga, ob. muzeum przy ul. Czerwonego Krzyża 5-7z1764, 2 poł. XIX wpisana jest do rejestru zabytków pod nr: A/169 z 24.05.1956 i z 31.01.1967. Obok znajdują się :
- dom kahalny, 2 poł. XIX, nr rej.: j.w.
- synagoga mała, nr rej.: j.w