Przeglądaj mapę
logoutZaloguj/Zarejestruj

Zespół kościoła par. p.w. Najśw. Zbawiciela (1908-1914) (Ryki)

Fundatorem parafii Ryki najprawdopodobniej był król. Przemawia za tym fakt, że Ryki, wówczas wieś, jak i cały teren tej parafii były własnością królewską. Daty powstania parafii w Rykach nie można dokładnie ustalić, gdyż do obecnych czasów nie zachowały się dokumenty fundacyjny i erekcyjny. Spłonęły one podczas jednego z licznych najazdów tatarskich w 1500 roku. Należy przypuszczać, że spłonęła także i ówczesna świątynia.
Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi z 1442 r. Można więc przypuszczać, że parafia powstała w I połowie XV w. lub w końcu wieku XIV.

Natomiast wzmianki o istnieniu kościoła w Rykach pochodzą z 1529 i 1598 roku. Wiadomo, że był zbudowany z drewna i nosił tytuł Św. Stanisława Bp. Obok niego znajdował się dom plebana wraz z jego zabudowaniami gospodarczymi, dom księdza wikarego, szkoła parafialna oraz bractwo Św. Anny. Świątynia ta przetrwała do połowy XVII w.

Trzeci kościół, również drewniany, został zbudowany w 1653 r. przez plebana ryckiego Piotra Ciecierskiego. Miał 100 łokci długości, podwójną kondygnację i wspaniały wystrój wewnętrzny. Niestety w 1718 r. uległ zniszczeniu, wywrócony przez wiatr. Po tej wielkiej stracie parafianie ryccy gromadzili się na Mszy Świętej w kaplicy św. Leonarda, znajdującej się obok zniszczonego kościoła.

Budowa następnej (czwartej) świątyni została podjęta za czasów proboszcza Władysława Zaleskiego (1716-1729). Wzniósł on własnym kosztem wspaniały i obszerny kościół drewniany, kryty dachówką. Jego następca ks. Aleksander Trembiński wyposażył go w ołtarze, organy, ambonę i ławki oraz różnego rodzaju sprzęt liturgiczny. Jednak już w 1744 r. spalił się z całym swoim wyposażeniem.

Nowy (piąty) drewniany kościół, znacznie mniejszych rozmiarów, wybudował ks. Trembiński, ale był on tymczasowy, gdyż już w 1757 r., ten sam proboszcz wzniósł murowaną, barokową świątynię, pod wezwaniem Św. Jakuba. Kościół ten początkowo kryty gontami, a następnie blachą posiadał wieżę z sygnaturą, drewnianą podłogę i drewniany sufit. W głównym ołtarzu znajdował się obraz Matki Boskiej Anielskiej z sukienką miedzianą srebrzoną, zasuwany obrazem św. Jakuba Apostola malowanym na płótnie. Po lewej stronie znajdował się ołtarz z obrazem św. Mikołaja, a po prawej dwa ołtarze, odpowiednio z malowidłami św. Anny i św. Leonarda. W kościele został pochowany ówczesny dzierżawca Ryk, Stanisław Poniatowski, Kasztelan Krakowski (ojciec przyszłego króla). Przy świątyni stała drewniana dzwonnica otoczona wraz z cmentarzem przykościelnym, murowanym parkanem. Obok znajdowały się zabudowania plebańskie.

Przejmujący w 1897 r parafię, ksiądz J. Rozwadowski przystępuje do budowy kolejnego (siódmego już w historii parafii) kościoła. Decyzja budowy nowej świątyni umotywowana była dwoma istotnymi powodami. Po pierwsze: stale rosnąca liczba wiernych nie mogła pomieścić się w istniejącym kościele. Z tego powodu na skutek dużego tłoku dochodziło do częstych wypadków śmiertelnych poprzez zgniecenie lub zaziębienie po wyjściu w potach z kościoła na mróz. Po drugie: stan świątyni był na tyle zły że zachodziła obawa jego zawalenia.

W 1908 roku rozpoczęto prace nad nową świątynią p. w. Najświętszego Zbawiciela. Autorem projektu neogotyckiego kościoła był Józef Pius Dziekoński. W 1914 roku budowlę ukończona a  4 października tegoż roku nastąpiło jej uroczyste poświęcenie. We wnętrzu znajduje się obraz Chrystusa na krzyżu namalowany przez Leona Wyczółkowskiego w 1915 roku.

W 1940 roku stary kościół św. Jakuba został rozebrany a niedaleko jej lokalizacji pozostała do dziś Figura Chrystusa Frasobliwego, ludowa rzeźba z piaskowca, pochodząca z przełomu XVIII i XIX wieku.

Informacje pochodzą ze strony Parafii Najświętszego Zbawiciela.


Zespół kościoła par. p.w. Najśw. Zbawiciela, 1908-14 wpisany jest do rejestru zabytków pod nr: A/821 z 31.08.1981

W skład zespołu wchodzą:

- kościół

- cmentarz przykościelny

- ogrodzenie

- stara plebania, po 1920


Zdjęcia archiwalne

1919 do 1939
Zespół kościoła par. p.w. Najśw. Zbawiciela (1908-1914)
Zdjęcie pochodzi z książki, "Podlasie, piąta wycieczka po kraju" Wacława Świątkowskiego, wydanej w 1929 r©umieścił: Jarek Wojtach
Zespół kościoła par. p.w. Najśw. Zbawiciela (1908-1914)
Fragment książki Wacława Świątkowskiego " Podlasie - piata wycieczka po kraju" z 1929 r, dotyczący rodziny Poniatowskich i pochówku ojca ostatniego króla Rzeczypospolitej. ©umieścił: jarek2


Linki zewnętrzne

Link do Wikipedii