Krzyż choleryczny z 1855 roku. (LIPINA)

Krzyż choleryczny stojący we wsi Lipina pochodzi z 1855 roku, kiedy to na terenach tych panowała cholera. Ustawiony na początku wsi miał chronić przed tą niebezpieczną chorobą. Stojący obok krzyż, był prawdopodobnie krzyżem dziękczynnym ustawionym później, na co wskazuje jego lepszy stan.

Skąd wywodzi się krzyż choleryczny?

Krzyż choleryczny zwany też Karawaka, ściśle związany z tradycją katolicką, wywodzi się z Hiszpanii z miasta Caravaca, gdzie "narodził" się w XV- XVI w. jako obrona przed zarazami. Jako skuteczny środek - z pewnością za taki był uważany - wzdłuż Morza Śródziemnego karawaki trafiły do Włoch, a stamtąd z pielgrzymami do Polski.

Charakterystyczny krzyż z dwiema poprzeczkami był też amuletem, zapobiegającym wielu nieszczęściom i chorobom. Wieszało się go na drzwiach wejściowych (od wewnątrz) lub przechowywało w szkatułce owinięty w fioletowy jedwab, noszony był też w formie medalionu, tzw. medalion św. Benedykta. Stał się talizmanem popularnym nie tylko wśród katolików. W Polsce popularny był jako krzyż chroniący przed zarazą. Krzyże choleryczne, tak jak i powiązane z nimi medaliony św. Benedykta, były dostępne jako medaliki do noszenia przy sobie - często występowały na jednym medaliku. Krzyż na jednej, a medalion na drugiej stronie.

Pierwotnie na belce poprzecznej umieszczano modlitwę do św. Benedykta o ochronę przed szatanem i jego jadem. Ponieważ modlitwa nie mieściła się na jednej belce, dodano więc drugą. Spotykano też karawaki z trzema poprzeczkami. Nie zawsze jednak umieszczano tam modlitwę, ale zwyczaj mocowania dwóch belek pozostał.