Kościół parafialny św. Wawrzyńca Męczennika z 1880 r. (Korytnica)

Pierwsza wzmianka historyczna o Korytnicy, zwanej pierwotnie Koritnicza (Korithnicza), pochodzi z 1419 roku i dotyczy nadania 10 włók ziemi dla wsi Jaczewo koło Korytnicy - przez księcia mazowieckiego Janusza I (ok. 1340-1429). Nazwa geograficzna pochodzi od wyrazu "koryto" i była nadawana osadom położonym na brzegu rzek lub w wąskich dolinach.
Parafia w Korytnicy - zdaniem niektórych historyków - została erygowana ok. 1427 roku, a jej uposażenie stanowiły początkowo dwie włóki ziemi. W 1439 roku miała miejsce lokacja Korytnicy na sześćdziesięciu włókach ziemi. W 1462 roku parafia korytnicka należała do diecezji płockiej, a jej kolatorami byli kolejni książęta mazowieccy. Pierwszy kościół został zbudowany w 1464 roku. Plebanem korytnickim w latach 1467-1475 był ks. Jan. W 1487 roku tę funkcję pełnił ks. Andrzej, a w 1493 roku ks. Paweł z Piotrowic.
W XVI wieku Korytnica była królewszczyzną i dlatego też wśród pierwszych kolatorów korytnickiej świątyni znalazła się królowa Bona Sforza d'Aragona (1494-1557). W 1528 roku księżna mazowiecka Anna (ok. 1489-po 1557) włączyła parafię w Korytnicy do uposażenia księży mansjonarzy kościoła św. Jana w Warszawie. Według lustracji z 1564 roku Korytnica należała wówczas do starostwa liwskiego. Dokument lustracyjny stwierdza dalej, że w Korytnicy istniał drewniany kościół, na który wieś płaciła dziesięcinę. Kolejna drewniana świątynia została wzniesiona w 1748 roku dużym nakładem starosty korytnickiego - Kajetana Węgierskiego. W 1794 roku kościół w Korytnicy posiadał własnego proboszcza i odzyskał prawa kościoła parafialnego. W latach 1796-1797 parafia korytnicka należała do dekanatu kamieńczykowskiego w diecezji płockiej. Od 1818 roku weszła w skład nowej diecezji janowskiej czyli podlaskiej, a od 1819 roku w skład dekanatu liwskiego.
W dniu 15 grudnia 1836 roku starostwo niegrodowe korytnickie nabył od rządu Ignacy Sobieski (1792-1854), ostatni dzierżawca tychże dóbr (1821-1856) i jego żona Maria z Zaleskich (1796-1844).
Obecny murowany kościół pw. św. Wawrzyńca został zbudowany w latach 1875-1880, według projektu arch. Bolesława Pawła Podczaszyńskiego (1822-1876) i arch. Bronisława Brodzic- Żochowskiego (1836-1911), staraniem kanonika Kolegiaty Kaliskiej ks. Jana Radomyskiego (1814-1898), proboszcza korytnickiego (1857-1898). Pracami budowlanymi kierował majster murarski Paweł Jakobi z Białegostoku. Świątynię konsekrował w XVII niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego, czyli dnia 12 września 1880 roku ks. abp Wincenty Teofil Chościak-Popiel (1825-1912), biskup kujawsko-kaliski (1875-1883), brat Wacława Chościaka Popiela z Turny (1811-1899), który był przewodniczącym komitetu budowy świątyni (od 1876; w 1895 roku ufundował ambonę). W jego rezydencji w Turnie znajdowała się prywatna kaplica pw. św. Pawła Apostoła. Członkiem Komitetu Budowy i wielkim dobrodziejem był również znany pisarz i działacz rolny Tymoteusz Łuniewski h. Łukocz (1847-1905) oraz jego żona Maria Izabela z Boglewskich (ur. 1835) - właściciele Korytnicy w latach 1874-1902. W jubileuszowym roku 1900 została wzniesiona wieża wraz z kaplicą Matki Bożej Nieustającej Pomocy - kosztem parafian i staraniem ks. prał. Ignacego Jasińskiego (1860-1944), miejscowego proboszcza (1898-1939). Do kolatorów tegoż kościoła od 1902 roku należał również kolejny właściciel majątku Korytnica Teodor Holder-Egger (1852-1929) i jego żona Maria ze Szretterów (1875-1941), posłanka na Sejm RP (1922-1927) i znana działaczka Związku Ludowo- Narodowego.
W czasie I wojny światowej na początku sierpnia 1915 roku wycofujące się wojska rosyjskie zabrały z wieży kościelnej cztery dzwony. Podczas kolejnej II wojny światowej w nocy z 10 na 11 sierpnia 1944 roku wieża kościoła została zaminowana i wysadzona w powietrze przez wojska niemieckie, a razem z nią kaplica Matki Bożej. Zniszczeniu uległy wówczas szyby, dach kościoła oraz pobliskie budynki. Co więcej, żołnierze niemieccy rozebrali część parkanu i bramę, by móc wjeżdżać samochodami na cmentarz przykościelny, a także dokonali grabieży w kościele, na plebanii i w pomieszczeniach służby kościelnej. Pierwszą odbudowę ze zniszczeń podjął ks. Teodor Jastrzębski (1883-1956), proboszcz korytnicki (1939-1945). W 1960 roku ks. Jan Kurowski (1904-1991), ówczesny administrator (do 1963), odbudował wieżę i kaplicę.